Mələklərə İman | İman Əsasları - 4

Mələklərə İman: Unudulmuş Bir Həqiqət

Allaha, peyğəmbərlərə və kitablara iman məsələlərini artıq müzakirə etmişdik. İndi isə altı əsas iman prinsipi arasında yer alan, lakin təəssüf ki, gündəmimizdə ən az yer alan bir mövzuya – mələklərə imana keçirik. Maraqlıdır ki, axirətə və qədərə iman mövzuları müzakirə edildiyi halda, mələklərə iman çox vaxt diqqətdən kənarda qalır. Halbuki bu məsələ, gündəmimizin mərkəzində olmalı, iman şüurumuza yön verməli olan bir mövzudur.

Aparılan müşahidələrə görə, insanları ən çox maraqlandıran mövzulardan biri qədərə imandır. Lakin mələklərə iman məsələsinə gəldikdə, çox az sual verilir. Bunun bir səbəbi də, mələklərə inandığını deyən insanların belə, bu imanla bağlı kifayət qədər fərqindəlik yaşamamasıdır. Halbuki mələklərlə olan münasibətimiz hər an, hər yerdə davam edir və həm dünyada, həm də axirətdə bu əlaqə qırılmayacaq. Rəsulullah (s.a.s.) bizə bildirir ki, elmi məclisləri əhatə edən mələklər var, bizim üçün dua edən, istiğfar edən mələklər var. Amma bütün bu məlumatlara baxmayaraq, mələklərə iman məsələsi bir çox möminin həyatında layiq olduğu yerə sahib deyil.

Varlığın Mahiyyətinə Görə Təsnifi

Varlıq aləmini mahiyyətinə görə beş əsas kateqoriyaya ayırmaq mümkündür. Bəzi terminlər yeni görünsə də, anlayış olaraq qədim mənbələrə əsaslanır:

1. Nurani Varlıq – Yəni mələklər. Məhz bu mövzu üzərində dayanırıq.

2. Ruhani Varlıq – Əksər alimlərə görə mələklər bu qisimə də aiddir, lakin şəhidlər, Həzrət Xızır və İsa (ə.s.) kimi ölümündən sonrakı həyatı fərqli izah edilən şəxslər də bu qisimdə qiymətləndirilə bilər.

3. Narani Varlıq – Alovdan yaradılmış cinlər və şeytanlardır. Bu bizim mövzumuz xaricindədir.

4. Məsumi Varlıq – Peyğəmbərlər. Topraqdan yaradılıb bəşər olsalar da, ismət sifətinə sahib olduqları üçün fərqlidirlər. Vəfat etdikdən sonra da bədənləri çürüməz, salavatlara cavab verərlər.

5. Cismani Varlıq – Bədən sahibi olan biz insanlar.

Bu beş kateqoriya içində bu günkü mövzumuz nurani varlıqlar – mələklərdir. Bu mövzu Quranda, hədislərdə və İslam irsində geniş şəkildə işlənmiş, dərinlikli izahlarla zəngindir.

Mələklərin Mahiyyəti

Mələklərlə bağlı Qurandan və səhih hədislərdən əldə etdiyimiz əsas məlumatlar bunlardır:

• İnsandan əvvəl yaradılmışlar. Adəmin yaradılışına şahid olmuş, ona səcdə əmrini almış varlıqlardır.

• Nurdan yaradılmışlar. Quranda bu birbaşa deyilməsə də, səhih hədislərdə açıq şəkildə ifadə olunur.

• Fərqli şəkillərə girə bilirlər. Quranda mələklərin insan surətində göründüyü hallar çoxdur.

• Müəyyən vəzifələri var və ondan kənara çıxmazlar. İradə və şüur sahibidirlər, lakin bu, insan iradəsi kimi sərbəst deyil.

• Yalnız ibadət və itaətlə məşğuldurlar.

• Onların cinsiyyəti yoxdur. Nə kişi, nə qadın. Quranda bu açıq şəkildə ifadə olunur.

• Yeməzlər, içməzlər.

• Yuxu, yorğunluq, şəhvət kimi xüsusiyyətlərdən uzaqdırlar.

• Qanad sahibidirlər. Quranda və hədislərdə bu qeyd olunur.

• Çox güclü və qüdrətlidirlər.

Mələklərin Xüsusiyyətləri

Mələklərin bir çox özəl xüsusiyyətləri var:

• Onlar Allahın xidmətkarlarıdır, vasitəçi və ya müstəqil qüvvələr deyillər.

• İnsan surətində görünə bilirlər. Rəsulullah (s.a.s.)-ə Cəbrail (ə.s) çox vaxt insan şəklində gəlmişdir.

• Son dərəcə sürətlidirlər. Quranda onların səyahəti 50 min illik zamanla ölçülür.

• Allahdan layiqincə qorxarlar.

• Günah işləməzlər.

• Ölümlüdürlər. Ən sonda Əzrail də (ə.s) canını təslim edəcək.

• Gözəl yaradılmış varlıqlardır.

• Dərəcələri bir deyil. Məsələn, Bədir döyüşündə iştirak edən mələklər xüsusi statusa malikdir.

• Qeybi yalnız Allahın bildirdiyi qədər bilərlər.

• Zikrdən və ibadətdən doymayan varlıqlardırlar.

Mələklərin Vəzifələri

Mələklərin müxtəlif vəzifələri var və bunların hər biri Allahın qüdrətini və hikmətini göstərir:

• Allahın yaradıcılıq möcüzəsini təcəlli etdirmək.

• Zikrlə, təsbihlə, ibadətlə məşğul olmaq.

• Vəhyin və tövhidin şahidi olmaq.

• Allahın əmrlərini dəqiq icra etmək.

• Peyğəmbərə salavat gətirmək.

• Möminlər üçün dua və istiğfar etmək. Bu, həm Quranda, həm hədislərdə geniş yer alır. Namazda bizimlə bərabər olurlar, zikr məclislərini əhatə edərlər, elm tələb edənləri seyr edərlər və dua edərlər.

Mələklərə iman, sadəcə inanmaqdan ibarət bir prinsip deyil; bir şüur məsələsidir. Əgər biz bu şüuru qazana bilsək, həyatımıza mələklərlə olan münasibətimizə görə daha fərqli baxmağa başlayarıq. Onların varlığını dərk edən bir insan, yalnız göylərə baxanda deyil, yerə basdığı torpağa da daha məsuliyyətlə baxar. Çünki bilir ki, hər hərəkət, hər söz, hər niyyət müşahidə olunur və qeydə alınır.