Həzrət Əbu Bəkr (r.a.), Rəsulullah (s.ə.s.) dövründə xüsusi mövqeyə sahib olmuş, İslam tarixində dərin iz buraxmış mühüm bir şəxsiyyətdir. Peyğəmbərimizdən iki yaş kiçik olan Əbu Bəkr, hələ risalətdən əvvəl də Onun yaxın dostu idi. Bu sarsılmaz dostluq, İslamın ilk çağlarında belə bir çox insanın Rəsulullahın şəxsiyyətinə güvənərək müsəlman olmasına vəsilə olub.
Peyğəmbərimizlə Münasibəti və İlk Müsəlmanlardan Olması
Əbu Bəkr, Peyğəmbərimizin dəvətinə könüldən bağlanmışdı. İlk vəhy gəldikdən sonra Həzrət Xədicənin Vəraqa ibn Növfələ getdiyini eşidən Əbu Bəkr, ticarət məqsədilə planlaşdırdığı Taif səfərindən vaz keçib dərhal Rəsulullahın yanına gəldi və İslamı qəbul etdi. Adətən "kişilərdən Əbu Bəkr, qadınlardan Xədicə, uşaqlardan Əli, kölələrdən Zeyd ibn Harisə" kimi sadalanan ilk müsəlmanlar sıralaması, əslində, ilk iman gətirənin şübhəsiz Xədicə anamız olduğu unudulmamalıdır.
Əbu Bəkr hicrət zamanı mağarada Peyğəmbərimizin yanında idi, Bədir döyüşünün gecəsində Rəsulullah dua edərkən paltarı çiynindən düşəndə onu yenidən örtdü və “Bəsdir, ya Rəsulullah, Allah dualarını qəbul edəcək” deyə Ona dayaq oldu. Mədinə dövründə də Əbu Bəkr və Ömər daim Peyğəmbərimizin yanında idilər. Bu yaxınlıq, onların Rəsulullahdan sonra "xeyirli varislər" kimi qəbul edilməsinin əsas səbəblərindən biridir.
Xilafətə Gəlişi və Yaşanan Müzakirələr
Rəsulullahın xəstəliyi dövründə namaz qıldırma vəzifəsini Əbu Bəkrə həvalə etməsi, onun rəhbərlik qabiliyyətini təsdiqləmişdi. Peyğəmbərimizin vəfatından sonra yaşanan qarışıqlıqda Əbu Bəkrin Məscid-i Nəbəvidə söylədiyi məşhur söz — “Kim Allaha ibadət edirsə, bilsin ki, Allah diridir, ölməz. Kim Muhəmmədə ibadət edirsə, bilsin ki, Muhəmməd vəfat edib” — həm cəsarətini, həm də camaatı ayıltmaq bacarığını göstərdi.
Onun vəfatından sonra davamlılıq məsələsi ətrafında mübahisələr başladı. Ənsar öz aralarından lider seçmək istəsə də, Ömər, Əbu Bəkr və Əbu Ubeydə ibn Cərrah Səqifədə Bəni Saidə məclisinə gedərək vəziyyətə müdaxilə etdilər. Əbu Bəkr orada etdiyi çıxışında Quranda mühacirlərin ənsardan əvvəl zikr edilməsini (məsələn, Həşr və Ənfal surələrində) və Peyğəmbərimizin Huneyn qənimətlərini Qureyş böyüklərinə paylamasını dəlil gətirərək mühacirlərin imamətə daha layiq olduğunu vurğuladı.
Beləcə, ənsarın da razılığı ilə Əbu Bəkrə “Xəlifətü Rəsulilləh” — Rəsulullahın xəlifəsi — deyə beyət olundu. Onun dövründə bu ad istifadə olundu, lakin Ömər dövründə ifadə uzun hesab edildiyi üçün “Əmirül-Möminin” titulu işlədilməyə başlandı və sonrakı xəlifələr də bu titulu daşıdı.
Əbu Bəkr Dövrünün Əsas Siyasətləri və Mübarizələri
Xəlifə seçildikdən sonra Əbu Bəkr oxuduğu ilk xütbədə tutacağı yolun əsasını açıq şəkildə bəyan etdi: Cəhalət dövrünün “güclü haqlıdır” düşüncəsini kökündən sındıraraq dedi ki: “Zəif olan haqqını alana qədər yanımda güclüdür, güclü olan da haqsız yığımlarını verənə qədər yanımda zəifdir”.
Onun xilafəti dövrünün əsas başlıqları bunlar idi:
• Üsamə Ordusunun Göndərilməsi: Peyğəmbərimizin sağlığında hazırladığı və başına gənc Üsamə ibn Zeydi təyin etdiyi ordu bəzi etirazlara baxmayaraq yola salındı. Əbu Bəkr Üsamənin icazəsi ilə Öməri də ordudan saxlayaraq yanında köməkçi saxladı ki, bu da onun Peyğəmbərimizin qərarına nə qədər sadiq qaldığını göstərdi.
• Riddə (İrtidat) Döyüşləri: Bu mübarizələr iki istiqamətdə aparıldı:
- Yalançı Peyğəmbərlərlə: Müseylimətül-Kəzzab (Yəmamə) — Peyğəmbərimiz son dönəmlərində ortaya çıxmış, Xalid ibn Vəlidin ordusu ilə döyüşmüş, “Hədiqatül-Məvt” (Ölüm Bağı) kimi tanınan qanlı savaşa səbəb olmuş və bu döyüşdə bir çox Quran hafizi şəhid olmuşdu.
- Zəkatdan İmtina Edənlərlə: Əbu Bəkr zəkatdan boyun qaçıranlara qarşı sərt mövqe tutaraq “Zəkatla namazı bir-birindən ayırmaram” sözləri ilə qərarlılığını bəyan etmişdi. Bəzi qəbilələr “Lə üşrə və lə həşr” deyərək aşar vergisi və mal toplanmasının ləğvini istəsələr də, Əbu Bəkr bu məsələdə də geri çəkilmədi. Onlar həmçinin zəkatı inkar edirdilər beləcə.
• Qurani-Kərimin Toplanması: Yəmamə döyüşündə çoxlu hafizin şəhid olmasından sonra Ömərin təklifi ilə Qurani-Kərimin ayə və surələrinin kitab halına salınmasına qərar verildi. Əvvəlcə Peyğəmbərimizin etmədiyi bir işi etməkdən tərəddüd edən Əbu Bəkr, sonra bunun xeyirli olduğuna inandı və Zeyd ibn Sabit başçılığı ilə bu iş həyata keçirildi.
• Fütuhatın Başlanması: Əbu Bəkr İslam fəthlərini başladan ilk xəlifədir. Xalid ibn Vəlidi Şeyban qəbiləsinə dəstək üçün İraq sərhədlərinə, Sasani imperiyasına qarşı göndərdi. Ardınca Bizans imperiyasına qarşı Şam cəbhəsinə üç ordu çıxardı. Bu addımlar Ömər və Osman dövrlərində davam edəcək böyük fəthlərin təməlini qoydu.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder